ترک سیگار
سیگار دو جنبهی جسمی و روانی دارد. اعتیاد جسمی مربوط به وجود مادهی اعتیادآوری بهنام نیکوتین است. بسته به میزان مصرف، علایم میتوانند از چند ساعت پس از ترک آغاز شوند. علایم ترک شامل درجات مختلفی از تحریکپذیری، عصبانیت، اضطراب، بیقراری، بیخوابی، کاهش فشار خون و افزایش اشتها میباشند. اما خوشبختانه این علایم بین 4 تا 14 روز پس از قطع سیگار کاملاً از بین میروند. آنچه ترک سیگار را مشکل میکند، اعتیاد روانی و تمایل به انجام رفتار سیگارکشیدن است. سیگاریها (بهویژه آنهایی که تازه مصرف سیگار را شروع کردهاند و اغلب نوجوانان میباشند) معمولاً در دو موقعیت تمایل بیشتری به سیگار دارند. یکی در لحظههای خوش زندگیشان و دیگری در زمانهایی که دچار استرس میشوند. هر دوی این زمانبندیها موجب تشدید و تثبیت اعتیادشان به دخانیات میگردد.
.
مصرف سیگار در حالات احساسی گوناگون
حالت اول یعنی همزمانیِ مصرف سیگار با رویدادهای خوشایند مثل مهمانیها، هنگام گوش کردن به موسیقی موردعلاقه و یا تفریحات خارج از خانه و در حضور دوستان صمیمی، نوعی از همآیندی احساسات خوب و مصرف سیگار را باعث میشود. یعنی فرد سیگاری به همزمانی سیگار با لحظات خوش زندگی شرطی میگردد و بتدریج با هر بار مصرف سیگار حتی در غیاب یک موقعیت خوشایند نیز، احساس خوبی خواهد یافت. از سوی دیگر در حالت دوم یعنی مصرف سیگار در زمانهای استرس بهدلیل اثر تسکینی موقت نیکوتین، فرد آرامش کاذبی را بهدست میآورد و بتدریج این باور غلط که بدون سیگار قادر به تحمل استرسها نیست در وی شکل میگیرد. درواقع فرد معتقد میشود که سیگار به او کمک میکند تا اولاً از لحظات خوش زندگیاش لذت بیشتری ببرد و ثانیاً استرسها و ناملایمات را بهتر تحمل کند. در حالی که از لحاظ فیزیولوژیک کاملاً ثابت شده است که سیگار در درازمدت نه تنها موجب کاهش استرس نمیگردد بلکه خود عاملی برای ایجاد استرس بیشتر و شدیدتر است.
.
تلاشهای شکست خورده برای ترک سيگار
تعداد زیادی از سیگاریها بارها اقدام به ترک نموده و برای مدتی سیگار نکشیدهاند، اما بهنظر میرسد تداوم در ترک سیگار آنقدرها هم ساده نیست و برای اینکه از دست این اعتیادِ شایع راحت شویم باید از تمامی تواناییهای ذهنی و جسمی خود استفاده کنیم. درواقع این اعتیاد جسمی به نیکوتین سیگار نیست که مانع ترکِ پایدار آن میشود بلکه اعتیاد روانی به رفتار سیگار کشیدن و باورهای نادرست در مورد آن است.
.
راهکارهای درمان ترک سيگار
تاکنون برای ترک سیگار درمانهای متنوعی معرفی شدهاند که تأکید اغلب آنها غلبه بر اعتیاد جسمی است. استفاده از انواع دارودرمانیها، آدامسهای نیکوتیندار، برچسبها و قرصهای حاوی نیکوتین و غیره همگی از این نوع درمانها محسوب میشوند. اگرچه برای سیگاریهای قهار و آنهایی که روزانه حدود یک پاکت یا بیشتر سیگار میکشند، بهکارگیری روشهای فوق برای شروع درمان بسیار کمککننده است، اما تداوم در ترک سیگار مستلزم روشهایی است که با استفاده از نیروهای ذهنی بر اعتیاد روانی فرد غلبه نماید و شیوهی زندگی وی را تغییر دهد.
.
ترک سیگار با هيپنوتيزم
برای ترک سيگار روشهایی مانند مشاوره، شناختدرمانی، رفتاردرمانی، یوگا، مدیتیشن، هیپنوتیزم و غیره معرفی شدهاند. اگرچه همهی این روشها در جایگاه خود مفید و مؤثرند، هیپنوتیزم بهدلیل دارا بودن ویژگیهای منحصربهفرد جایگاه کاملاً متفاوتی دارد. هیپنوتیزم با مدیریت استرس، ایجاد آرامش و همچنین کنترل هیجانات ناخوشایند، نیاز کاذب فرد به مصرف سیگار را برطرف و ترک درازمدت آن را میسر میسازد.
.
مکانیسم های ترک سیگار از طرق هيپنوتيزم
پژوهشهای فراوانی سودمندیِ استفاده از هيپنوتیزم در ترك سيگار را به اثبات رساندهاند. هیپنوتیزم با چندین مكانيسم در ترك سيگار مؤثر است:
1- تنفسهای عمیق و آرام طی هيپنوتیزم ميتواند جانشين مناسبي براي الگوی خاص تنفس حین مصرف سيگار باشد.
2- تلقینات مثبت بهکاررفته در خود-هيپنوتیزم موجب تشويق تغيير رفتار و ایجاد تصوير مثبت شخص از خودش ميگردد.
3- استفاده از هيپنوتیزم، فرایند ”مشاهدهی درونی“ و ”خود-پايشي“ را تقویت میکند.
4- به کمک هيپنوتیزم بازسازي شناختي لازم برای ترک سيگار، بهتر و مؤثرتر اتفاق میافتد.
5- تصویرسازیهای ذهنی هیپنوتیزمی، نیرویی بهمراتب قویتر از ارادهی ترک سیگار در فرد ایجاد مینماید.
6- مشخص شده است که در حالت هیپنوتیزمی، موادی تحت عنوان اندورفینها از پایانههای اعصاب بدن ترشح میشوند که حالتی از سرخوشی و شعف در فرد ایجاد میکنند. ترشح این مواد علاوه بر ایجاد احساس سرخوشی، استرسها و فشارهای روانی را نیز برطرف مینماید.
.
انگیزه های ترک سيگار
از آنجاییکه انگیزههای هر فرد برای ترک سیگار با دیگری متفاوت است، مؤثرترین تلقینات هیپنوتیزمی آنهایی هستند که بر اساس نیازها و انگیزههای شخصی، طراحی و ساخته شده باشند. بدین ترتیب اولین گام برای درمان اعتیاد به دخانیات تعیین انگیزههای هر فرد برای ادامهی مصرف و یا برای ترک آن است. با این رویکرد، درمان کسی که بهخاطر ترس از سکتهی قلبی اقدام به ترک مینماید با آن کسی که به اصرار همسر مراجعه نموده کاملاً متفاوت است.
.
سخن آخر در ترک سیگار از طریق هيپنوتيزم
به فردي كه ميخواهد سيگار را ترك كند نمیگوييم ”تو که میدانی سیگار چقدر برایت مضر است پس دیگر سيگار نكش!“. زیرا اين شيوه ممكن است بهصورت معکوس، توجه بيشتري را معطوف ”عادت سيگار كشيدن“ نماید. بهجاي استفاده از روش نهي، شيوهی جديدي عرضه ميشود که طی آن از چارچوب ”سيگار كشيدن يا نكشيدن“ به چارچوب ”احترام به بدن“ تغيير موضع میدهیم. در این روش بهجای اتخاذ موضعی ”عليه سيگار“ بر ”مراقبت از بدن“ و اهميت استفاده از قدرت ذهن براي دفاع در برابر آسيبهاي ناشي از سيگار تأكيد ميشود. بهکمک هيپنوتیزم، تمركز قوی بر ”زمينهی ذهني احترام به بدن“ كه بسیار قدرتمندتر از ”وسوسهی جسمي“ است، ایجاد میگردد. هیپنوتیزم ذهن را برای ارتباطی سالمتر با بدن برنامهریزی میکند. بدین ترتیب فرد حتی بدون آنکه آگاهانه تلاش نماید، در اعماق ذهن ناخودآگاهِ خویش اثرات درمانی را دریافت میدارد و بهطور خودکار تمایلش از مصرف سیگار به سمت احترام به بدن تغییر جهت میدهد. با یادگیری و اجرای منظم خودهیپنوتیزم، میتوانید برای همیشه از این عادت ناپسند رها شوید.